OMUZ PROBLEMLERİ

Rotator Manşet ( Cuff ) nedir ?
 Omuz eklemi top soket tipinde bir eklemdir. Humerusun top şeklindeki eklem yüzeyi kürek kemiğinin (scapula) sığ glenoid kavitesine oturur.Eklemin hareket açıklığı çok fazladır ve buna bağlı olarak iyi bir stabilizasyona sahip olması gerekir.Bu görevin büyük kısmını rotator manşet kasları üstlenir. Omuz ekleminde rotator manşet olarak bilinen derin yerleşimli dört kas bulunur. Subscapularis, supraspinatus, infraspinatus ve teres minor olarak bilinen bu kaslar omuz ekleminin stabilizasyonundan ve rotasyonundan sorumludur. Kürek kemiğinden (scapula) omuz eklemine uzanan bu kaslar omuz başını bir manşet gibi sararlar.
Rotator Manşet Yırtıkları Nasıl Olur ?
 Rotator manşet yırtıkları aniden oluşabileceği gibi tekrarlı hareketlerle kronik olarak da oluşabilir.Genellikle sporcularda aşırı yüklenmeye yada ani bir harekete bağlı olarak akut yırtık görülebilir.
Akut Rotator Manşet Yırtıkları
Genellikle sporcularda görülür. Aşırı yüklenme yada ani bir hareket sonucu rotator manşet kaslarının herhangi birinde tam kat ya da kısmi yırtık oluşabilir. Sporcunun antrenman eksikliğine ve rotator manşet kasları üzerinde özel olarak çalışma yapmamasından kaynaklanır.
Dejeneratif ( Kronik ) Rotator Manşet Yırtıkları
Sürekli tekrarlayan özellikle baş üzeri hareketler sonucu rotator manşet kaslarının tendonlarında dejenerasyon meydana gelir. Bu dejenerasyon zamanla kısmi yırtıklara dönüşür. Özellikle supraspinatus kası tendonunun humerus başı ile akromiyon arasına sıkışması sonucu gerçekleşir. Bu durumun bir diğer ismi de omuz impingement sendromudur.
Rotator Manşet Yırtıklarında Semptomlar Nelerdir ?
 
Ağrı: Özellikle baş üstü aktivitelerde ağrı artar. Omuz çevresine ve kola yayılabilir. Başlangıç evresinde belirli hareketlerde ağrı olurken ileri evrede istirahat ve gece ağrısıda oluşmaya başlar.Hasta taraf üzerine yatıldığında ağrı artar.
Hareket Kısıtlığı: Omuz hareketleri özellikle ağrıya ve kullanmamaya bağlı olarak kısıtlanır. En çok etkilenen hareketler rotasyonlar ve baş seviyesi üzerindeki ( saç tarama , raf yerleştime , giyinme vb ) hareketlerdir. Özellikle kıyafet giymede ve uzanmalı hareketlerde güçlük çekilir.
Güç Kaybı: Ağrıya, kullanmamaya, ve dejenerasyona bağlı olarak omuz çevresi kaslarda güç kaybı oluşur.
Risk Faktörleri Nelerdir ?
Yaş: İleri yaşta dejenerasyon artar. Dolaşım azalır. Doku yaralanmaya açık hale gelir.
Anatomi: Subakromiyal aralığın anatomik olarak dar olması önemli bir risk faktörüdür.Ayrıca akromiyon şekli çok önemlidir. Tip 2 ve tip 3 akromiyona sahip kişilerin tip 1 akromiyona sahip kişilere göre riskleri çok daha yüksektir.
Tekrarlı Baş Üstü Aktivite: Baş üstü aktivitenin ve hareketlerin tekrarlı yapıldığı işler ve sporlar risk faktörüdür.
Travma: Düşme vb travmatik yaralanma
Rotator Manşet Yırtıklarında Tanı ve Değerlendirme
Tanı fiziki muayene ile konulabilir. Tüm rotator kaslar için farklı özel testler uygulanır. Ayrıntılı değerlendirme için X-ray yada MRI görüntüleme gerekebilir.
Rotator Manşet Yırtıklarında Fizik Tedavi Nasıldır ?
Tam kat yırtıklar dışında cerrahi genellikle gerekmez. Cerrahi olsa bile hasta mutlaka sonrasında fizik tedavi almalıdır. Tedavide amaç ağrının azaltılması , dejenerasyonun ve yırtığın artmasının engellenmesi, doku iyileşmesinin sağlanması ve omuz bölgesinin normal hareket açıklığına ve eski kuvvetine ulaştırılmasıdır.
 Manuel Terapi : Bölgeye fizyoterapist tarafından uygulanan birçok özel tekniği içerir. Mobilizasyon ve manipülasyon teknikleri , klinik masaj bu tekniklerden bazılarıdır. İyileşme hızını ve kalitesini yüksek oranda arttırır.
Egzersiz : Germe , kuvvetlendirme ve fonksiyonel egzersizleri içerir. Egzersizlerin doğru ve düzenli uygulanması hareket kısıtlılığını azaltır, kas kuvvetini geri kazandırır ve kişinin eski fonksiyonuna ulaşmasını sağlar.
Aktivite Modifikasyonu : Yırtığı ve dejenerasyonu arttıran hareketlerden kaçınılır. Özellikle baş üstü aktiviteler ve yüksek yoğunluklu tekrarlı aktiviteler dejenerasyonu arttırır.
Elektro Fiziksel Ajanlar : Ağrının azaltılması, doku iyileşmesinin hızlanması, kas kuvvetinin geri kazanılması için çeşitli elektro fiziksel ajanlar uygulanır.
Donuk Omuz Nedir ?
 Donuk omuz , omuzun aktif ve pasif hareketlerinde ilerleyici kısıtlanma ve ağrı ile seyreden bir hastalıktır. Omuz eklemi kapsülünün sinovyal enflamasyonu ile gelişen fibrozis sonucunda omuz ekleminin hacmi azalır. Normal omuz ekleminin hacmi 20-30 ml iken, donuk omuzda eklemin hacmi 5-10 ml’ye kadar düşebilir. Bunun sonucunda hareket kısıtlılığı oluşur. Omuz eklem kapsülünün yanı sıra ligamentler , kaslar , bursa(yastıkçık) gibi çevre yumuşak dokularda etkilenir. Kadınlarda daha sık görülür. 35–70 yaş aralığında ve dominant olmayan tarafta daha sık izlenir.
Donuk Omuz Sınıflandırması
Primer Donuk Omuz : Herhangi bir anomali olmadan omuzda ağrı ve hareket kısıtlılığı ile karakterize bir durumdur. En önemli sebebi omuz bölgesinin uzun süre hareketsiz kalmasıdır.
Sekonder Donuk Omuz : Başka bir patoloji sonucu oluşan tablodur. Ana hastalık sistemik ( şeker , hipertiroidizm , hipotroidizm) , ekstrinsik ( kırık , servikal disk hasarı ) veye instrinsik ( rotator manşet yırtığı , biseps tendiniti) temelli olabilir.
Donuk Omuz Evreleri
Evre 1 ( Başlangıç Evresi ) : Eklem kapsülünün inflamasyonunun başladığı evredir. Hareket kısıtlılığı minimumdur. Gece ağrısı ve istirahat ağrısı başlamıştır. Semptomlar 3 aydan az bir süredir devam etmektedir.
Evre 2 ( Donma Evresi ) : Eklem kapsülü tutulmaya başlamıştır. Eklem hacminde azalma görülür. Belirgin hareket kısıtlılığı vardır. Ağrı şiddeti artar. Gece ağrısı uyku düzenini bozmaya başlar. Semptomlar 3-9 aydır devam etmektedir.
Evre 3 ( Donuk Evre ) : Gece ve istirahat ağrıları azalmıştır ancak hareket kısıtlılığı en üst düzeydedir. Omuzun tüm hareketleri ciddi derecede kısıtlanmıştır. Kişi günlük yaşam aktivitelerinde zorlanır. Semptomlar 9 -15 aydır devam etmektedir.
Evre 4 ( Çözülme Evresi ) : Ağrı ve hareket kısıtlılığı bir miktar azalmıştır ancak hastalar hala semptomlardan şikayet etmektedirler.
Donuk Omuz Belirtileri Nelerdir ?
 Semptomların şiddeti hastalığın evresine göre değişmektedir. Başlıca semptomlar şunlardır ;
Ağrı : Hastalık evresi ilerledikçe artar. Neredeyse tüm omuz hareketleri ağrılıdır. Gece ve istirahat ağrısı da görülür. Gece ağrısı şiddetlendikçe uyku problemlerine neden olabilir. Hasta ağrıdan dolayı omzunu hareket ettirmez ve omuz hareket etmedikçe daha da kısıtlanır.
Hareket Kısıtlılığı : Bazı hareketlerde görülmeye başlar daha sonra tüm omuz hareketleri kısıtlanır. İleri evrede hasta günlük yaşam aktivitelerinde zorlanır. En çok kısıtlanan hareketler rotasyonlar ve baş üstü omuz hareketleridir. Saç tarama , başını yıkama , giyinme , yüksek biryerden eşya alma , elini beline götürme gibi hareketlerde zorluk yaşanır.
Lokal Hassasiyet : Omuz çevresi tüm yapılar etkilendiği için dokunmada hassasiyet ve ağrı oluşabilir. Kişi hasta tarafının üzerine yatamaz.
Atrofi ( Kas Kaybı ) : Ağrı ve hareket kaybından dolayı kullanmamaya bağlı gelişir. Omuz ve çevresi kaslarda küçülme görülür. Hareketsizlik süresi uzadıkça atrofi artar.
Donuk Omuzda Tedavi Yöntemleri
Medikal , konservatif ve cerrahi tedaviler kullanılabilir. Genellikle hastanın semptomlarının azalmadığı ve konservatif tedaviye yanıt vermediği durumlarda cerrahi tercih edilir. Bunun dışında tedavide genel olarak konservatif yöntemler kullanılır. Konservatif tedaviler fizyoterapi uygulamalarını içerir. Tedavi uygulanırken hastanın hangi evre içinde olduğunun iyi belirlenmesi gerekir. Evrelere göre uygulanacak tedaviler değişir.
Fizyoterapi Uygulamaları
 Manuel terapi : Manuel terapide kullanılan mobilizasyon , manipulasyon , masaj , germe gibi özel tekniklerle hareket açıklığının artması ve ağrının azalması sağlanır. Omuz ve çevresi yapılar etkilendiği için tüm bölge kapsamlı şekilde rehabilite edilir.
Fizyoterapi Modaliteleri : Doku iyileşmesini hızlandırılması , ağrının ve enflamasyonun azaltılması amacıyla yüzeysel ve derin ısı ajanları , ultrason ve diatermi gibi ajanlar kullanılır. Fizik tedavinin etkinliğini arttırır.
Egzersiz : Omuz bölgesinde eski hareketliliğini ve kuvvetini kazanması için egzersiz şarttır. Doğru yapılan egzersizler ile hasta hızlı bir şekilde gelişme gösterir. Normal eklem hareketi egzersizleri , Germe egzersizleri , kuvvetlendirme egzersizleri , fonksiyonel egzersizler uygulanır.